امروزه نمای ساختمان به عنوان پوسته هایی که در آن عناصر مختلف به یکدیگر میپیوندند، از نظر عملکرد و طراحی معماری مهمترین بخش یک بنا به شمار میرود؛ و البته دیگر این تنها جنبه های زیباییشناسی نما نیستند که آن را حائز اهمیت میکنند. نمای ساختمان با در نظر گرفتن عواملی مانند پیچیدگی، مصالح، عملکرد، مقیاس و محل قرارگیری پروژه، میتواند ۲۰ تا ۳۰ درصد از مجموع هزینه های ساخت و ساز را به خود اختصاص دهد. به علاوه نیازی به تاکید بر این مطلب نیست که در هر پروژه ساختمان سازی، بخش قابل توجهی از ریسک های تکنولوژیکی و تجاری به نمای بنا معطوف خواهد بود؛ نما به عنوان عنصر حائل بین فضای بیرونی با تغییرات آب و هوایی زیاد، و فضای مطبوع داخل، این بخش از ساختمان تعیین کننده ظاهر بنا بوده و عملکرد آن به داشتن ویژگی های مورد نیاز، طراحی مطلوب، و قابلیت برخورداری از عناصر و سیستم های فراوان وابسته است. لدا مهندسی نما ( Facade engineering ) به عنوان یک علم جدید و متشکل از چندین تخصص عمرانی و معماری شکل گرفت تا به این نیاز امروز پروژه های بزرگ نما پاسخ گوید.
پوسته های سازه ای و نماها به عنوان جزئی از بنا که همیشه امکان وقوع خطا و اشکال در آنها وجود دارد کاملترین نمونه های طراحی و تلفیق سیستمهای مختلف در کنار یکدیگر هستند. به طور کلی موفقیت هر پروژه نما به میزان توانایی تک تک اجزای دخیل در فرآیند انجام کار و اعضای تیم طراحی در برقراری ارتباط و همکاری با یکدیگر وابسته است.
افرادی که با طراحی و ساخت پوسته معماری یک ساختمان سر و کار دارند معمولا به عنوان مهندسان نما شناخته میشوند. نقش این افراد به عنوان بخشی از تیم سازنده بنا بسیار قابل توجه بوده و وظیفه آنها طراحی نماهای پیچیده و چالش برانگیز معمارانه در پروژه است.
مهندسی نما چیست؟
اما مهندسی نما چیست؟ بر اساس تعریف انجمن مهندسان نما (SFE)، مهندسی نما هنر حل مسائل زیبایی شناسی، محیطی و سازه ای به منظور ایجاد یک فضای قابل سکونت است. تعاریف معتبر بسیار زیاد دیگری نیز علاوه بر این تعریف وجود دارند، اما نکته اصلی در اینجا تاکید بر این ویژگیست که مهندسی نما مانند پلی میان سه حوزه مرسوم و سنتی معماری، سازه، و خدمات عمل میکند.
یک مهندس نمای خبره و با مهارت ناگزیر باید از تفاوتهای موجود در زمینه کاری و مسئولیتهای حرفهای گوناگون در صنعت ساختمان سازی آگاه بوده و آنها را مدیریت کند. زیبایی و جذابیت مهندسی نما در توانایی به کارگیری آن در تمامی مراحل متنوع اجرای فرآیند است. این دانش میتواند در طراحی های معمارانه و توسط معماران، در شرکت های مشاوره و توسط مهندسین، و در سطوح متفاوت زنجیره تامین و توسط تکنسین های متخصص قابل استفاده و راه گشا باشد.
معمولا تفاوتهایی که بین طراحی و ویژگیهای راه حل خاص ارائه شده، از یک سو، و بررسی طراحی پیمانکاران در مقایسه با آن راه حل ها از سوی دیگر وجود دارد به خوبی نمایانگر طیف وسیع خدماتی است که در مهندسی نما ارائه میشوند؛ به عنوان مثال میان یک راهنما درباره سیستم های دیوارهای پرده ای (کرتین وال) موجود در بازار (نمونه های استاندارد)، با راه حلی که به طور خاص و در پاسخ به یک چشم انداز معمارانه و مجموعه نیازهای مشتری، مهندسی و ارائه شده است تفاوتهای قابل توجهی وجود خواهد داشت.
پیشرفت های تکنولوژیکی، صنعتی شدن ساخت و سازها و جهانی سازی به تغییر نقش معماران از کنترل فرآیند طراحی از ابتدا تا انتها، و تبدیل شدن به فردی که باید محدوده بسیار گستردهای از مهارتهای تخصصی، دانش، و هوش صنعتی را مدیریت کند منجر شده است.
نیاز به بهره گیری از دانش مهندسی نما در مراحل مختلف طراحی پوسته های مدرن بیش از سایر فرآیندهای ساخت و ساز احساس میشود. این دانش برای نخستین بار ۲۰ سال پیش و در پاسخ به نیاز ورود متخصصین به پروژههای چالش برانگیز فنی مطرح گردید.
مهندسی نما به خوبی این محدوده مهم خاکستری و مبهم موجود میان حوزههای مرسوم و سنتی که برای سالیان متمادی به کار گرفته شده بودند را پوشش داده و در عین حال، با تمامی آنها همپوشانی قابل توجهی برقرار میکند. امروزه در بسیاری از شرکتهای معماری فردی به عنوان “متخصص نما” یا یک “همکار باتجربه” وجود دارد که در حیطه محدودیت های خاص موجود در دامنه کاری معماری، عهده دار نقش مهندس نما بوده و وظایف مربوط به آن را انجام میدهد.
مهندسی نما تحت تاثیرات جهانی سازی گامی به جلو برداشت و در نتیجه آن باید مشتریان و سرمایه گذارن چند ملیتی و تیمهای طراحی بین المللی با بهره گیری از تجهیزات فراتر از مقیاس محلی برای انجام پروژههای بزرگتر و چالش برانگیزتری با یکدیگر همکاری میکردند. در شرایط اقتصادی کنونی توان انجام پروژه ها در مقیاس جهانی از اهمیت بسزایی برخوردار است و به این منظور، داشتن درک صحیحی از شرایط در مقیاس محلی و نیز مکانیزم های کارکرد بازار یک دارایی ارزشمند محسوب میشود.
اگر چه هماهنگی با مقیاس جهانی و صادرات تکنولوژی از بازارهای پیشرفته تر از اهمیت بالایی برخوردار است اما در عین حال هر پروژهای باید مطابق با استانداردهای محلی و بازارهای رقابتی کوچک مقیاس به انجام برسد. بنابراین ساخت نمای ساختمان به طور معمول و در نهایت توسط نیروی کار محلی صورت خواهد پذیرفت.
این ترکیب تقاضای روزافزون جهانی برای سیستمهای مرتبط با طراحی و ساخت نما، در کنار تفاوتهای محلی که در فرایند طراحی و فراهم آوردن الزامات پروژه وجود دارد به این معناست که مهندسی نما، برای افراد مختلف مفهومی متفاوت خواهد داشت؛ و اینجا همان نقطهایست که عبارت “یک اندازه، برای همه مناسب است” در مورد مهندسی نما به هیچ وجه صادق نیست.
به دلیل همین ویژگیست که مهندسی نما از صنعتی که با سرعت رشد میکند، به ضرورت اجتناب ناپذیری که ویژگی ها و قوانین خاص خودش را داراست تغییر یافته است؛ و باز به همین علت است که مهندسان نما به طور مداوم در جستجوی یافتن روشهای تازهای برای ارتقای عملکرد ساختمانها هستند.
شرح وظایف مشاور و مهندسین نما در چه محدوده کاری تعریف میشود؟
نمایی که به درستی طراحی و مهندسی شده باشد میتواند مصرف انرژی را در ساختمان کاهش داده، روشنایی طبیعی ساختمان را بهبود بخشد و جریان هوای بهتری را برای فضاهای داخلی فراهم سازد. این موضوع نمای ساختمان را هم از نظر عملکردی و هم از نظر ظاهری ارزشمند میکند و امکان پیش ساخته سازی پوسته نما و استفاده از فن اوری نمای یونیتایز را امکان پذیر میکند.
نمایی که به منظور افزایش پایداری بنا و با دقت مهندسی شده باشد هزینههای انرژی را به طور قابل ملاحظهای کاهش میدهد و به طور عمر بنا خواهد افزود. بدون شک در حال حاضر پایداری مسئلهای حیاتی در صنعت ساخت و ساز به شمار میرود؛ چرا که با اتکا به آن میتوان محصولات متنوع و متفاوت را به گونهای به کار گرفت تا در آینده، کمترین تاثیر منفی را بر محیط زیست طبیعی داشته باشند.
از آنجایی که متاسفانه پیشبینی دقیق محصول نهایی در ساخت پوسته بنا کاری دشوار است، بررسی و نظارت بر همه مراحل ساخت نما – از طراحی گرفته تا نصب و اجرا- از ضروریات به شمار میرود. اطمینان حاصل کردن از این که نمای ساختمان همان طور رفتار خواهد کرد که باید، تفاوت میان یک پروژه موفق و یک تجربه شکست خورده را تعیین میکند.
عامل دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد مسئله کاربری ساختمان و چگونگی استفاده از آن است. این وظیفه بر دوش مهندس نما خواهد بود که فضای راحت و مناسبی را برای ساکنان و استفاده کنندگان آینده از بنا به وجود آورد؛ به این منظور باید هر متغیری، از میزان نور طبیعی یا مصنوعی در فضای داخلی گرفته تا مقدار سر و صدای موجود در محیط خارجی، بررسی و در نظر گرفته شود.
و البته به تمامی این موارد باید مسائل و چالشهای مرتبط با ساختمان سبز و سازگاری با محیط زیست، و این واقعیت که هر بنا ناگزیر است با محیط اطراف خود بیامیزد را هم افزود! همان طور که میبینید دانش مهندسی نما با چالش های بسیار زیادی دست و پنجه نرم میکند! اما در عین حال باید به این موضوع نیز توجه داشته باشیم که همین چالشهای مختلف هستند که حرفه مهندسی نما را امروزه به یکی از مهمترین مشاغل در صنعت ساخت و ساز مدرن تبدیل کردهاند.
برای آشنایی بیشتر نگاهی به شرح خدمات آلومینیوم شیشه تهران تنها مشاور تخصصی نما در ایران بیندازید
